گیلگمش با صدای پای آب می‌آید
گیلگمش با صدای پای آب می‌آید
مظاهر آب را می‌توان در هر گوشه از تاریخ و فرهنگ ایرانی یافت و شاید هیچ عنصر دیگری از طبیعت به میزان آب در زندگی ایرانیان ایفای نقش نکرده باشد. اهمیت آب در شکل‌گیری فرهنگ ایرانی تا جایی است که هفتمین شماره فصلنامه فارسی گیلگمش به موضوع «میراث آب در ایران‌زمین» پرداخته است، چراکه به گواه تاریخ، آب به‌عنوان عنصری موردستایش در فرهنگ باستان ایران در عصرهای متوالی نیز در تمام وجوه زندگی ایرانی بازنمایی شده است.
«سمیرا محب‌علی» سردبیر فصلنامه فارسی گیلگمش بابیان این موضوع تصریح کرد: ایران همواره به‌عنوان سرزمینی کم‌آب، شناخته شده و مشکل کم‌آبی در مناطق مرکزی فلات ایران باعث شده ساکنان این منطقه، برای تأمین آب، دست به ابتکاراتی بزنند که انواع سازه‌های معماری مرتبط با آب که در جای‌جای ایران به‌ویژه در مناطقی با بارندگی کم شاهد آن هستیم، از آن جمله‌اند.
وی با بیان اینکه آب همواره جزئی از عناصر مقدس در ایران باستان محسوب می‌شده و از گذشته مورداحترام بوده است. او افزود: در اسطوره‌های باستانی «آناهیتا» ایزد بانوی آب‌ها است. اشیا و پیکرک‌های سفالی بسیاری با کاربرد استفاده از آب در سایت‌های باستانی یافت شده که به این ایزد بانو تقدیم شده است و علاوه بر این، ایزد آناهیتا به نقوش برجسته نیز راه یافته که خود حاکی از جایگاه این ایزد در باور ایرانیان باستان است.
«محب‌علی» ادامه داد: همچنین شاهد نفوذ باور به قداست آب در فرهنگ ایرانی اسلامی نیز هستیم که این باور در حوزه‌های مختلف چون شعر و ادبیات، عرفان، هنر به‌ویژه نگارگری و معماری ایرانی نیز تجلی یافته است. شکل‌گیری باغ ایرانی با معماری خاص خود که بر محوریت آب شکل گرفته و نمادی از بهشت زمینی شناخته می‌شود نیز مثال خوبی در این رابطه است.
وی یادآور شد: برخی از آیین‌های ایرانی نیز با محوریت آب شکل گرفته است و علاوه بر این در بسیاری از آیین‌های ملی ایرانی نیز ردپای آب را می‌توان سراغ گرفت که برای نمونه می‌توان از قرار دادن کاسه آب بر هفت‌سین ایرانی نام برد.
محب‌علی در پایان خاطرنشان کرد: موضوع آب و تأثیر آن در حوزه‌های مختلف از میراث فرهنگی و فرهنگ مردم گرفته تا گردشگری و محیط‌زیست از موضوعات حائز اهمیت است که جای کار بسیاری نیز دارد و هفتمین شماره فصلنامه فارسی گیلگمش تنها به مواردی از این موضوعات پرداخته است که به‌زودی منتشر و روانه بازار مطبوعات خواهد شد.
